شیوع بیماری کویید_19 در جهان به صورت کلی تمام مردم دنیا را دچار استرس و نگرانی کرده است . این استرس برای کودکان که دنیای کوچکتر دارند ، مانند یک بلای آسمانی و تکان دهنده می باشد که در حال تمام کردن دنیا می باشد . افرادی که به مشاوره کودک مراجعه می کنند می دانند که استرس در کودکان گاهی به شکل های متفاوتی از بزرگسالان خود را نشان می دهد ، این کودکان ممکن است ، لجباز تر یا پرخاشگر تر شوند و یا در روند رشد آنها اختلال ایجاد شود . مغز در دوران کودکی نهایت رشد خود را انجام می دهد . اگر روند رشد مغز با استرس و اضطراب همراه شود احتمال آن که در بزرگسالی نسبت به مسائل استرس آور واکنش شدید تری نشان دهد بیشتر است . در واقع استرس در دوران کودکی باعث حساس شدن مغز نسبت به مسائل اضطراب آور شده و انتقال دهنده های عصبی مسائل استرس آور را بسیار بزرگ تر از حد عادی انتقال می دهند و باعث می شود کودک در بزرگسالی به فردی که دائما نگران تهدید های مختلف است ، ظاهر شود .

عوامل موثر بر بروز استرس در کودکان

-         استرس در خانواده : خانواده هایی که مادر یا پدر در آن فردی مضطرب می باشد ، این استرس و اضطراب را به راحتی به کودک انتقال می دهند . به عنوان مثال والدینی که در این شرایط قرنطینه واکنش های شدید از خود نشان می دهند ، کودکانی مضطرب تر دارند . دریافت کودک از والدین بسیار سریع می باشد و حالت های روحی آنها به سرعت بر کودک تاثیر می گذارد .

-         مشکلات مدرسه : کودکانی که در مدرسه تکالیف زیادی دارند و یا در ارتباط با همسالان یا معلمین خود دچار مشکل می باشند ، معمولا بیشتر دچار استرس و اضطراب می شوند . چنانچه کودک توسط همسالان خود دچار تمسخر یا تحقیر گردد ، کم کم اضطراب حضور در مدرسه را پیدا کرده و بهتر است والدین از روانشناس تلفنی یاری بگیرند .

-         اختلافات خانوادگی : یکی دیگر از عوامل موثر بر استرس کودکان اختلافات خانوادگی می باشد . تحقیقات نشان داده کودکانی که والدین آنها با یکدیگر دچار مشکلات زیادی هستند و یا از یکدیگر جدا شده اند ، دچار ترس و استرس زیادی از جمله حس نا امنی و رها شدگی می گردند .

-         کمبود اعتماد به نفس : کودکانی که والدین سخت گیر دارند و یا خانواده برنامه های فشرده ای که متناسب با توانایی کودک نیست برای وی در نظر می گیرند ، کودک را دچار کمبود اعتماد به نفس می کنند که حال آن استرس در کودک می باشد . این کودکان در بزرگسالی نیز احساسات مثبتی به خود ندارند و حتما برای ازدواج نیز باید به مرکز مشاوره ازدواج مراجعه کنند تا از نظر آسیب های روانی مورد بررسی قرار گیرند .  

-         سوء استفاده از کودک : سوء استفاده از کودک می تواند جنسی ، فیزیکی یا هیجانی باشد ، که هر کدام در بروز استرس بسیار تاثیر گذار است . سوء استفاده جنسی ، به هر گونه فعالیت جنسی به کودک گفته می شود . سو استفاده فیزیکی شامل : صدمات بدنی مانند کتک زدن یا حبس کردن کودک در اتاق اطلاق می شود و سوء استفاده هیجانی به هرگونه توهین ، ناسزا ، تحقیر و آسیب کلامی به کودک گفته می شود که تاثیرات عمیقی بر روان کودک دارد .

کنترل استرس کودکان توسط والدین چگونه امکان پذیر است ؟

1-    گوش دادن به کودک :  گوش به دادن به صحبت های کودک و دلایلی که وی دچار استرس شده در کنترل اضطراب کودک بسیار تاثیر گذار است . متخصصین در مرکز مشاوره خوب از والدین می خواهند که در حین گوش دادن به صحبت های کودک از نصیحت کردن و راه حل دادن به وی پرهیز کنند و تنها با سوال های کوتاه به بیان دلایل کودک برای استرس کمک کنید .

2-    صحبت کردن درباره نگرانی های کودک : گاهی کودک نمی تواند به راحتی دلایل استرس خود را بیان کند . در این شرایط بهترین کار این است که والدین با کودک درباره نگرانی هایش صحبت کنند . در این شرایط والدین به هیچ عنوان نباید مسئله کودک را کوچک کنند یا آن را مسخره کنند ، بلکه باید به شکل یک مشکل جدی که کودک را مورد آزار قرار می دهد با آن بر خورد شود .  

3-    کاهش عوامل استرس آور : والدین می توانند با کاهش عوامل استرس زا به رفع استرس کودک کمک کنند ، به عنوان مثال کم کردن کلاس های آموزشی و تقویتی کودک و جلوگیری از بروز بحث و تنش های خانوادگی در مقابل کودک ، می تواند از اقدامات مناسب والدین باشد .

4-    بازی کردن با کودک : یکی دیگر از راه های کنترل و کاهش استرس در کودکان بازی کردن با آنها و گذراندن وقت با کودک می باشد . وقتی کودک با والدین خوب بازی می کند ، احساس امنیت و آرامش دریافت کرده و استرس وی کاهش می یابد .

5-    تمرینات ریلکسیشن : والدین می توانند تمرینات ریلکسیشن که شامل تمرینات تنفس و آرامش بدنی می باشد را مثل یک بازی با کودک انجام دهند . با این روش کودک هم آرامش از دست رفته را به دست می آورد و هم یاد می گیرد در موقعیت هایی که دچار اضطراب و استرس شد ، چگونه آن را کاهش دهد .

نشانه های وجود استرس در کودک

-         تغییرات اشتها

-         شکم درد های مزمن

-         وابستگی شدید به والدین

-         اختلالات خواب

-         خشونت

-         پرخاشگری و لجبازی

-         رفتار های نا متناسب با سن

-         نا سازگاری با همسالان

-         سر درد

نویسنده : غزاله البهشتی

تلفن : 22593216 – 22795735

آدرس : قیطریه – بلوار کاوه جنوب – نرسیده به خیابان دولت – نبش کوچه اخلاقی غربی – پلاک 29 – طبقه3